اصحاب ائمه (ع) و فقه قرآنی

author

  • سید ابراهیم سجادی
Abstract:

 روشهاى اصحاب ائمه(ع) در فهم و تفسیر آیات الأحکام مورد بررسى و نقد قرار گرفته است.  صحابه ائمه به کسى گفته مى‌شود که علاوه بر تشرف و نقل سخن امامان راه و روش آنها را هم پذیرفته باشد. اصحاب ائمه(ع) در جمع مفسّران و فقیهان قرن اول، دوم و سوم حضور چشم‌گیر دارند. دیدگاه‌هاى فقهى قرآنى اصحاب ائمه(ع)، تفاوتهایى با هم دارد، آن دسته از صحابه ائمه(ع) که معاصر صحابه پیامبر(ص) و تابعین صحابه هستند در مواردى مورد قبول و همسوى با اهل سنت دیده مى‌شوند ولى بین صحابه پس از تابعین کمتر کسى دیده مى‌شود که مورد قبول اهل سنت قرار گیرد. این دسته از اصحاب ائمه(ع) بیشتر به نقل روایات معصوم مى‌پردازند و کمتر توجه به استنباط دارند. از استناد اهل سنت به بخشى از سخنان اصحاب امامان روشن مى‌شود که آنها شخصیتهاى علمى ممتاز و غیر قابل انکار بودند و به دلیل نامدون بودن سنت، احساس نیاز به فراگیرى سنت از آنها شدید بود و نیز هنوز مرزبندى‌هاى مذهبى تمایز لازم را نداشت. نقل روایات ناهمسو از طرف اصحاب ائمه(ع) با دیدگاه امامیه، ریشه در تنگناهاى سیاسى و فتاواى تقیه‌اى، ناآگاهى به مکتب فقهى ائمه(ع)، نسبت‌هاى نادرست به اصحاب ائمه(ع) و اشتباه روایتگر یا شنونده دارد. پس از صحابه تابعى، مسایل مستحدثه و نیاز به سؤال از امامان افزایش یافت، تضلع در فراگیرى اصول استنباط زمینه لازم را نداشت، شیوه‌هاى نادرستى چون استحسان و قیاس و... در حوزه استنباط راه یافته بود که هشدار امامان را به همراه داشت، این امور سبب خوددارى آنها از اجتهاد و روى‌آورى ایشان به سؤال از معصوم شده، البته در عین حال تشویق به اجتهاد از سوى پیشوایان دین نیز در این مقطع زمانى جریان داشت و در رابطه با فهم آیات الأحکام به جاى سخنان صحابه و تابعین به سخنان امامان و قواعد اصول فقه استناد مى‌شد و اجتهاد عامه مورد انتقاد قرار مى‌گرفت. در نگاه اصحاب امامان، قرآن معیار حق و باطل بود و روایات امامان رهنماى فهم قرآن ولى حجیت سخنان صحابه تابعین مشکوک مى‌نماید نیز عقل هم جایگاه خود را دارد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نص بر امامت ائمه اهل‌ بیت (ع) از منظر اصحاب اجماع امامین صادقین (ع)

امروزه شیعه امامیه تنها راه نصب امام را نصّ جلی و خفی یا انجام‌دادن معجزه که نوعی نص فعلی است می‌داند و درباره ضرورت تعیین و نصب امام از طرف خدا و معرفی او با نص نبی یا امام پیشین، دلایل و براهین عقلی و نقلی متعددی مطرح می‌کند. برای اثبات و شناخت صفاتی مانند علم و عصمت که برای امام ضروری است، هیچ راهی جز تعیین الاهی و معرفی پیامبر وجود ندارد. بر این اساس، هر فردی که پیامبر (ص) بر امامت او تصریح ...

full text

تحلیل مقایسه‌ای دیدگاه‌های اصحاب نیشابوری و قمی ائمه(ع) در باب امامت

دو شهر قم و نیشابور ازجمله حوزه‌های مهمی بودند که از نیمه دوم قرن دوم به بعد و پس از افول حوزه کوفه، جمع کثیری از محدثان و اصحاب شیعی را در خود جای دادند. این دو مرکز در ترکیب اجتماعی صحابه ساکن آن‌ها، جهت‌گیری‌های عقل‌گرایی‌حدیث‌گرایی و ارتباط و تعامل با دیگر فرق اسلامی تفاوت‌های بسیاری داشتند؛ اما در باب مسائل مربوط به امامت، جریان‌های مشابهی در هر دو شهر وجود داشت. این دو شهر باوجود تمام تفا...

full text

مطهرات از دیدگاه ائمه و قرآن در فقه امام جعفر صادق(ع)

به طور کلی معنا و مفهوم کفر در اصطلاح قرآن و حدیث چندان تفاوتی ندارد. براین اساس، می توان مجموعه معانی واژه کفر را که در احادیث کتاب شریف بحار انوار و در بیش از پنج هزار مورد، با شکل ها و صیغه های گوناگون به کار رفته شده را در پنج گروه دسته بندی کرد: 1. انکار یگانگی خداوند یا برخی صفات او یا شک در آنها 2. انکار نبوت عامه یا خاصّه 3. انکار معاد یا برخی خصوصیات آن 4. انکار امامت 5. ارتکاب معصیّت. ه...

full text

مطهرات از دیدگاه ائمه و قرآن در فقه امام جعفر صادق(ع)

به طور کلی معنا و مفهوم کفر در اصطلاح قرآن و حدیث چندان تفاوتی ندارد. براین اساس، می توان مجموعه معانی واژه کفر را که در احادیث کتاب شریف بحار انوار و در بیش از پنج هزار مورد، با شکل ها و صیغه های گوناگون به کار رفته شده را در پنج گروه دسته بندی کرد: 1. انکار یگانگی خداوند یا برخی صفات او یا شک در آنها 2. انکار نبوت عامه یا خاصّه 3. انکار معاد یا برخی خصوصیات آن 4. انکار امامت 5. ارتکاب معصیّت. ه...

full text

تأثیر فقه بر شکل‌گیری پوشیه در شمایل‌های پیامبر و ائمه (ع) در عصر صفوی

شمایل‌ها در ادوار مختلف به شکل‌های متفاوتی ظاهر شده‌اند. تا پیش از دور‌ه‌ی صفوی، نگارگران چهر‌ه‌ی پیامبر و ائمه را به وضوح به تصویر درآوردند ولی در عصر صفوی، شمایل‌های ایشان را همراه با نقاب به تصویر کشیدند. پرسش اصلی این نوشتار آن است که آیا فقه موجب شده تا هنرمندان دست به اضافه کردن عنصر پوشیه به نگاره‌های خود بزنند یا نه. هدف از این پژوهش بررسی دقیق میزان تأثیرگذاری فقه در این‌ رابطه است. نت...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 1  issue 4

pages  145- 164

publication date 1996-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023